Badania wykopaliskowe w Michałowicach

Wykopaliska na osadzie w Michałowicach

Badania prowadzone na osadzie w Michałowicach wpisują się w długą tradycję studiów Zakładu Epoki Żelaza nad okresem lateńskim oraz okresem wpływów rzymskich na terenie zachodnio-małopolskiej wyżyny lessowej. We wspomnianym regionie Zakład Epoki Żelaza prowadził badania na stanowiskach osadowych w Jakuszowicach i Zagórzycach.

Prace wykopaliskowe na osadzie w Michałowicach zostały zapoczątkowane w 2012 roku, jako element studiów mikroregionalnych, mających na celu rozpoznanie sieci osadniczej związanej z badanym od 2008 roku cmentarzyskiem kultury przeworskiej, położonym w obrębie tej samej miejscowości. Pozostałości odkrywanego osiedla znajdują się w dolinie niewielkiego potoku – Stradówki, mającej swe źródła u stóp sąsiadującego z miejscem wykopalisk, największego w Polsce grodziska wczesnośredniowiecznego. 

Badania stanowiska mają na celu próbę odpowiedzi na szereg pytań. Jednym z podstawowych celów ekspedycji jest poznanie relacji między społecznościami reprezentującymi dwa odmienne środowiska kulturowe – kulturę lateńską, która przybyła na tereny Małopolski na przełomie VI/III w. przed Chr. i łączona jest z ludnością celtycką oraz kulturę przeworską, która zamieszkiwała te obszary począwszy od II w. przed Chr. i którą wiązać należy z plemionami germańskimi. Dotychczasowe badania pozwoliły odkryć bogaty materiał związany zarówno z pierwszym, jak i drugim środowiskiem kulturowym, tym samym wzbogacając naszą wiedzę na temat interakcji, do jakich mogło dochodzić między obiema grupami w badanym okresie.

 Dotychczasowe prace badawcze prowadzone były w obrębie strefy gospodarczej osady, o czym świadczą odkryte pozostałości pradziejowej wytwórczości rzemieślniczej, takiej jak obróbka kości, działalność garbarska czy metalurgia. Są to m.in. paleniska, jamy odpadkowe, piece, w tym piec do wypału wapna oraz obiekty ziemiankowe, w obrębie których niewątpliwie prowadzona była działalność wytwórcza. W trakcie wykopalisk odkryto niezwykle bogaty materiał zabytkowy - fragmenty naczyń ceramicznych, narzędzia kościane i kamienne oraz przedmioty metalowe. Różnorodność odkrywanych znalezisk pozwala na prowadzenie studiów nad zróżnicowaną aktywnością wytwórczą, której ślady odkrywane są na stanowisku.

Pojedyncze zabytki odnalezione bez kontekstu archeologicznego można datować na początki neolitu, kiedy badany obszar zamieszkany był przez ludność kultury ceramiki wstęgowej rytej (VI-V tysiąclecie przed Chr.). Najstarsze artefakty związane z eksplorowanymi na stanowisku obiektami archeologicznymi należy datować na drugą połowę III w. po Chr.. W tym czasie osada w Michałowicach zamieszkana była przez ludność kultury lateńskiej. Pozostawili oni po sobie wyroby o dużych walorach artystycznych takie jak ozdoby z szkła i metalu, a także wysokiej jakości ceramikę wytwarzaną przy pomocy koła garncarskiego. Schyłek użytkowania osady przypada najprawdopodobniej na przełom I i II w. po Chr. W tym okresie badane stanowisko jest już zamieszkane przez ludność kultury przeworskiej, wiązaną z plemionami germańskimi. Z tą populacją łączyć należy większość odkrytych dotychczas obiektów archeologicznych.  

 

Wykopaliska na osadzie w Michałowicach, st. 20

Prace wykopaliskowe na osadzie w Michałowicach zostały zapoczątkowane w 2012 roku, jako element studiów mikroregionalnych, mających na celu rozpoznanie sieci osadniczej związanej z badanym od 2008 roku cmentarzyskiem kultury przeworskiej, położonym w obrębie tej samej miejscowości. Pozostałości odkrywanego osiedla znajdują się w dolinie niewielkiego potoku – Stradówki, mającej swe źródła u stóp sąsiadującego z miejscem wykopalisk, największego w Polsce grodziska wczesnośredniowiecznego w Stradowie. 

W trakcie prac badawczych odkryto pozostałości obiektów oraz zabytki wiązanych z dwoma horyzontami osadniczymi przypisywanymi dwóm jednostkom kulturowym – kulturze lateńskiej oraz przeworskiej. Świadectwem obecności pierwszej z wymienionych grup są m.in. zabytki stanowiące produkt wyspecjalizowanych warsztatów rzemieślniczych – ceramika toczona na kole oraz grafitowa, fragmenty szklanych bransolet oraz zapinki charakterystyczne dla wspomnianego okresu. Wspomniany epizod osadniczy łączyć można z I fazą rozwoju grupy tynieckiej.

Dominująca liczba znalezisk łączy się z obecnością na terenie mikroregionu michałowickiego ludności kultury przeworskiej. Dotychczasowe prace badawcze objęły niewątpliwie strefę gospodarczą osady, o czym świadczą odkryte pozostałości pradziejowej wytwórczości rzemieślniczej, takiej jak obróbka kości, działalność garbarska czy metalurgia. Są to m.in. paleniska, jamy odpadkowe, piece, w tym piec do wypału wapna oraz obiekty ziemiankowe, w obrębie których niewątpliwie prowadzona była działalność wytwórcza. W trakcie wykopalisk odkryto niezwykle bogaty materiał zabytkowy - fragmenty naczyń ceramicznych, narzędzia kościane i kamienne oraz przedmioty metalowe. Osada kultury przeworskiej w Michałowicach była użytkowana począwszy od drugiej połowy II w. przed Chr. (faza A2) do przełomu I/II w po Chr. (wczesny okres wpływów rzymskich), a ludnośc ją zamieszkująca chowała swoich zmarłych na pobliskich cmentarzyskach w Stradowie i Michałowicach.

 

Badania w Michałowicach