Instytut Archeologii

Zakład prowadzi badania nad epoką brązu i wczesną epoką żelaza w Europie. Działalność pracowników koncentruje się wokół następujących problemów badawczych:

Chronologia i periodyzacja epoki brązu i wczesnej epoki żelaza

Studia nad periodyzacją skarbów wyrobów brązowych (W. Blajer, Skarby przedmiotów metalowych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na ziemiach polskich, Kraków 2001, 247 ss., 8 map). Chronologia radiowęglowa zespołów grobowych i osadowych z epoki brązu (np. Kietrz, Łubowice, Kornice – J. Chochorowski).

Studia nad wczesną i starszą epoką brązu na ziemiach polskich

Wieloletnie badania wczesno brązowego osiedla obronnego w Jędrychowicach koło Głubczyc i związane z nimi studia i publikacje, m.in. FrühbronzezeitlichebefestigteSiedlungen in Mitteleuropa, ArchaeologiaInterregionalis, Warszawa – Kraków 1985. Studia M. Gedla nad kulturą przedłużycką i W. Blajera nad kulturą trzciniecką.

Badania wielkich nekropoli kultur pól popielnicowych

Wieloletnie badania M. Gedla na cmentarzyskach kultury łużyckiej w Kietrzu, Bachórzu-Chodorówce i Zbrojewsku, a także w Lipniku (W. Blajer) i Brzeźnicy (J. Chochorowski), Modlnica (K. Dzięgielewski).

Studia nad osadnictwem i strukturami osadniczymi w Karpatach

Wieloletnie badania inwentaryzacyjne w Karpatach polskich i na ich obrzeżu oraz studia, np.: M. Gedl, Młodsza epoka brązu we wschodniej części polskich Karpat, Kraków 1998. Studia  M.S. Przybyły i W. Blajera np.: Struktury osadnicze w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza na obszarze podkarpackiej wysoczyzny lessowej między Wisłokiem i Sanem, Kraków 2008. Badania struktur osadniczych z terenów międzyrzecza Dunajca i Wisłoki (M. Mazur).

Studia nad osadnictwem i dynamiką zmian kulturowych na północnym przedpolu Bramy Morawskiej

Wieloletnie prace poszukiwawcze i inwentaryzacyjne oraz wykopaliskowe na terenach Wyżyny Głubczyckiej (m.in. mikroregiony Kietrza, Łubowic, Kornic, Jędrychowic).

Struktury osadnicze z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w zachodniej Małopolsce

Poszukiwania, inwentaryzacja i prace wykopaliskowe na wielu stanowiskach i w ich mikroregionach, np.: Witów (A. Gawlik, P. Godlewski), Grodowice (P. Godlewski), Podłęże, Modlnica i Brzezie (K. Dzięgielewski).

Skarby brązowe w strukturze zachowańkulturowych społeczności epoki brązu i wczesnej epoki żelaza

Problematyka wieloaspektowej interpretacji skarbów z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza (W. Blajer). Opracowanie i publikacja depozytów brązowych i brązowo-żelaznych.

Badania osiedli obronnych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Południowej Polsce

Wieloletnie badania wykopaliskowe na grodzisku w Łubowicach koło Raciborza nad Odrą (J. Chochorowski) i w Witowie koło Koszyc nad Wisłą (A. Gawlik, P. Godlewski). Badania na wczesno brązowym oraz późno brązowym i wczesnożelaznym osiedlu obronnym w Maszkowicach koło Łącka nad Dunajcem (M.S. Przybyła).

Procesy protourbanizacyjne w Europie Środkowej u schyłku epoki brązu (A. Gawlik).

Powiązania kulturowe w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza pomiędzy terenami dorzeczy Odry i Wisły a Kotliną Karpacką

Studianadmechanizmamidialogukulturowego w epocebrązu w tejstrefie, m.in.: M.S. Przybyła, Inter cultural contacts in the Western Carpathian area at the turn of the 2ed and 1st millennia BC, Warszawa 2009. Studia nad procesami "halsztatyzacji" i osadnictwem obronnym we wschodniej części Kotliny Karpackiej (J. Chochorowski). Kontakty kulturowe w zachodniej Małopolsce we wczesnej epoce żelaza (K. Dzięgielewski).

Koczownicy wschodnioeuropejscy (Kimmerowie, Scytowie) i ich presja na społeczności osiadłe w Europie Środkowej

Studia nad zmianą kulturową w Kotlinie Karpackiej na przełomie epoki brązu i wczesnej epoki żelaza (tzw. horyzont kimmeryjski) oraz we wczesnej epoce żelaza (ugrupowania quasi scytyjskie) – J. Chochorowski. Oddziaływania scytyjskie na wschodnich i północno-wschodnich obrzeżach łuku Karpat (A. Gawlik).

Koczownicy Wielkiego Stepu – dzieje i kultura

Wieloletnie badania wykopaliskowe na Ukrainie (Ryżanówka, Mielniki), oraz opracowania wyników tych badań. Studia nad kluczowymi zagadnieniami dziejów i kultury wczesnohistorycznych koczowników (Kimmerów i Scytów); chronologia i kierunki rozprzestrzeniania, symbolika pochówków elit scytyjskich; zanik ugrupowań scytyjskich w strefie lasostepu  – J. Chochorowski. Prace wykopaliskowe na stanowiskach z wczesnej epoki żelaza na Ałtaju (Ł. Oleszczak).

Procesy zmiany kulturowej w okresie wahnięcia subatlantyckiego

Symptomy zmian ekologicznych w początku subatlantyku; aktywizacja osadnictwa kultur kręgu circumbałtyckiego; geneza kultury pomorskiej (K. Dzięgielewski).

Studia nad gospodarką i budownictwem społeczności epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na ziemiach polskich

Gospodarka zwierzęca ludności kultury łużyckiej w Polsce Południowej (U. Gocman). Budownictwo ludności kultury łużyckiej w Polsce południowej (A. Zyzman).

Studia nad genezą i rozprzestrzenianiem się kremacji w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej

Studia nad początkami ciałopalenia w Europie Środkowej (A. Gil-Drozd).