Instytut Archeologii

Zakład utworzony w 1998 r. (po reorganizacji jednostki istniejącej od r.1897, zob. »historia Zakładu). Profil badawczy Zakładu obejmuje zagadnienia dotyczące cywilizacji starożytnego Egiptu i Bliskiego Wschodu od IV tys. p.n.e. do czasów grecko-rzymskich. Główne kierunki badawcze to studia nad osadnictwem predynastycznym i wczesnodynastycznym w Delcie Egipskiej (zob. »Tell el-Farcha oraz Tell el-Murra), studia nad architekturą egipską czasów średniego Państwa (zob. »Kasr el-Sagha). Nadto prowadzone są studia nad sztuką i religią egipską (egipska magia, amulety pieczętne i skarabeusze, gemmy magiczne), studia nad oddziaływaniami cywilizacji egipskiej w czasach nowożytnych (w tym m.in. nad recepcją kultury starożytnego Egiptu w Europie XVII-XX w. oraz nad rolą Egiptu w dziejach kultury polskiej), a także poszukiwania związane z dziejami archeologii i początkami polskiego kolekcjonerstwa (m.in. dzieje krakowskich kolekcji starożytności); w zakres działań wchodzą bowiem materiały pochodzące nie tylko z własnych prac wykopaliskowych, lecz także z dawniejszych zbiorów polskich (w tym także kolekcji »Gabinetu Archeologicznego UJ).

Od roku 2013 Zakład prowadzi także prace badawcze-wykopaliskowe na terenie Izraela i Jordanii (HLC Project).

Do ważniejszych osiągnięć naukowych należy m.in. odsłonięcie i rozpoznanie struktury urbanistycznej osiedla robotniczego w »Kasr el-Sagha (Egipt) z czasów Średniego Państwa oraz wyniki aktualnie prowadzonych studiów nad początkami państwa Egipskiego, na podstawie badań osadnictwa predynastycznego i wczesnodynastycznego w »Tell el-Farcha i Tell el-Murra/ Egipt. Z inicjatywy Zakładu stworzono międzynarodową konferencję Egipt at its Origins, która odbywa się co trzy lata w najważniejszych placówkach naukowych zajmujących się tą problematyką (Kraków 2002; Tuluza 2005; Londyn 2008; Nowy Jork 2011). Spore znaczenie mają także badania nad początkami archeologii śródziemnomorskiej i historią polskiego kolekcjonerstwa. Do istotnych osiągnięć należy również opracowanie licznych kategorii zabytków egipskich i bliskowschodnich z wielu kolekcji polskich i zagranicznych (m.in. amuletów, skarabeuszy, gemm magicznych, drobnej plastyki brązowej, ceramiki).

• Archeologia śródziemnomorska w Uniwersytecie Jagiellońskim 1897-1997. Materiały z sympozjum naukowego, Kraków 21-23 października 1997 (pod redakcją Joachima Śliwy), Kraków 1998.
• Centenary of Mediterranean Archaeology 1897-1997. International Symposium, Cracow October 1997, edited by J. Śliwa, Cracow 1999
• J.Śliwa, wspólnie z J. A. Ostrowskim, Stanisław Kostka Potocki, O sztuce u dawnych czyli Winkelman polski, t.1-4, Warszawa-Kraków 1992 [opracowanie, komentarz, przypisy]
• J.Śliwa, Egyptian Scarabs and Magical Gems from the Collection of Constantine Schmidt-Ciążyński, Warszawa-Kraków 1989.
• K.M.Ciałowicz, Les palettes égyptiennes aux motifs zoomorhes et sans decorations. Études de l'art. prédynastique [SAAC 3], Kraków 1991.
• J.Śliwa, Scarabs and Seal Amulets from the Collection of Sigmund Freud, Kra
• K. M.Ciałowicz, La naissance d'un royaume. L'Égypte des la période prédynastique a la fin de la Iere dynastie, Kraków 2001.
• J. Śliwa, Skarabeusze egipskie, Wrocław 2003.
• M. Jucha, Tell el-Farkha II: The Pottery of the Predynastic Settlement, Kraków 2005