Pracownicy

Prof. dr hab. Ewdoksia Papuci-Władyka

Kierownik Zakładu

Dr hab.
Jarosław Bodzek

Adiunkt

Mgr Łukasz Miszk

Asystent

Dr Kamil Kopij

Archeolog (n-t)


Doktoranci

  • mgr Gołyźniak Paweł
  • mgr Szymon Jellonek
  • mgr Alicja Jurkiewicz
  • mgr Małgorzata Kajzer
  • mgr Paulina Koczwara
  • mgr Łukasz Miszk
  • mgr Kamila Nocoń
  • mgr Ewa Stanecka
  • mgr Weronika Winiarska
  • mgr Barbara Zając

Zakład Archeologii Klasycznej

Zakład Archeologii Klasycznej powstał w 1998 r. w wyniku podziału Zakładu Archeologii Śródziemnomorskiej. Zgodnie z istniejącą już w XIX w. nazwą, prowadzone w nim są badania nad archeologią i sztuką starożytnej Grecji i jej kolonii, Cypru i Rzymu oraz oddziaływaniem kultur klasycznych na tereny środkowo- i wschodnioeuropejskiego Barbaricum. W latach 1998-2004 Zakładem kierował J. A. Ostrowski. Od roku 2005 Zakładem kieruje E. Papuci-Władyka.

Badania w zakresie archeologii starożytnej Grecji i Cypru

- Paphos Agora Project - grant NCN Maestro na lata 2015-2019 : Pafos - Agora oraz infrastruktura i aktywność gospodarcza stolicy hellenistycznego i rzymskiego Cypru na podstawie badań interdyscyplinarnych (nr 2014/14/A/HS 3/00283). Udział pracowników oraz doktorantów i studentów Zakładu i Instytutu oraz wolontariuszy. Problematyka architektury okresu hellenistycznego i rzymskiego. Opracowanie i opublikowanie zabytków ruchomych, jak ceramika stołowa, transportowa (amfory), użytkowa i kuchenna, monety, zabytki metalowe, lampki oliwne, terakoty itp. (www.paphos-agora.archeo.uj.edu.pl)

- Corpus Vasorum Antiquorum we współpracy z PAU w Krakowie. Przygotowywana jest nowa edycja przedwojennych polskich tomów w tej prestiżowej międzynarodowej serii pod patronatem Union Academique Internationale (por. bibliografia poniżej).

- opracowanie i opublikowanie ceramiki hellenistycznej ze stanowiska Malutena w Nea Paphos  (współpraca z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW).

- Projekt THALES finansowany z UE (2011-2015) Sanktuarium Apollina w Halasarna na Kos,  opracowanie i publikacja ceramiki hellenistycznej z wykopalisk Uniwersytetu Ateńskiego.

- Problematyka greckiego osadnictwa na północnych wybrzeżach Morza Czarnego. Badania na stanowisku Koszary (k. Odessy) w latach 1998-2008 oraz Akra (k. Kerczu na Krymie) w latach 2009-2010 stanowią bazę do dalszego rozwoju tego nurtu badań. Szczególnie ważne będzie doprowadzenie do opublikowania badań w Koszarach. Ważnym zagadnieniem w obrębie tego nurtu badań był obrządek pogrzebowy, a szczególnie greckie cmentarzyska kurhanowe znajdujące się na tych terenach. Opublikowano z tego zakresu pracę Kurhany na nekropolach antycznych miast północnych wybrzeży Morza Czarnego.

Badania numizmatyczne

- Szeroko zakrojone badania obejmują mennictwo greckie (zwłaszcza małoazjatyckie) i rzymskie. W tym zakresie dużym osiągnięciem było opublikowanie tomu w ramach międzynarodowej serii Sylloge Nummorum Graecorum wydawanej pod auspicjami Union Academique International. A ostatnio również opublikowanie rozprawy dotyczącej mennictwa starpów w okresie panowania Achemenidów (por. bibl. poniżej).

- Opracowywane też są znaleziska monet antycznych z terenu Polski. Aktywny udział w projekcie Fundmuenzen der Roemisher Zeit in Polen (FMRPL) – kierowanie zespołem zajmującym się Małopolską.

Badania w zakresie archeologii starożytnego Rzymu

Badania koncentrują się przede wszystkim na kwestiach ikonografii rzymskiej (zwłaszcza personifikacjach antycznych) i jej związku z wydarzeniami politycznymi, oraz na ikonografii rzymskich sarkofagów (tak pogańskich, jak i wczesnochrześcijańskich). Również, w związku z prowadzonymi zajęciami dydaktycznymi, rozwijane były badania nad recepcją kultury antycznej w sztuce nowożytnej Europy. Obecnie ważny nurt stanowią badania nad okresem  późnej republiki oraz propagandą i kreowaniem wizerunku w starożytnym Rzymie.

Studia nad cywilizacją nabatejską

Prowadzone były badania nad problematyką sztuki oraz ikonografii, a także architektury nabatejskiej. Ważne miejsce zajmuje też zagadnienie kontaktów tej cywilizacji z innymi centrami (np. Aleksandrią w Egipcie) oraz historii badań tej cywilizacji (w tym zakresie szczególnie dorobek W. Szczepańskiego).

Studia nad recepcją antyku oraz nad historią i kolekcjonerstwem w zakresie archeologii śródziemnomorskiej.

Ten nurt badań Zakładu rozwijany był od początku jego istnienia. Instytut Archeologii posiada własny, niewielki zbiór zabytków starożytnych, w tym greckich i rzymskich, wchodzących w skład dawnego Gabinetu Archeologicznego UJ, a pochodzących z darów wielu Polaków (m.in. Józef Ignacy Kraszewski, Jan Matejko, Stanisław Tarnowski a przede wszystkim Władysław Czartoryski). Pracownicy Zakładu uczestniczą również w opracowywaniu i publikacji zabytków znajdujących się w innych polskich i zagranicznych zbiorach muzealnych.

Kontakty międzynarodowe i inne formy działalności.

Pracownicy i doktoranci Zakładu mają kontakty naukowe z wieloma instytucjami archeologicznymi Cypru, Grecji, Egiptu, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch, Francji oraz Ukrainy. Pracownicy Zakładu są członkami wielu towarzystw naukowych krajowych (m.in. PAN, PAU) i zagranicznych. Biorą udział w licznych kongresach i konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych. Wielokrotnie odbywali stypendia i staże w wielu prestiżowych zagranicznych ośrodkach archeologicznych (min. w Grecji, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Francji, na Cyprze). Kierowali i realizowali jako wykonawcy liczne projekty badawcze KBN, MNiSW oraz NCN.

Zakład zorganizował trzy konferencje międzynarodowe, jednodniową - PONTIKA 2006 oraz zakrojona na szeroka skalę - PONTIKA 2008. Przy realizacji tej konferencji Zakład współpracował z następującymi instytucjami: Uniwersytet i Ashmolean Museum w Oksfordzie (prof. M.  Vickers) oraz British Academy, PAU - projekt nr 61 Scytho-Sarmatian World and Greek-Roman Civilization; Groupment de Recherches Europeenne (pod kier. prof. G. Depeyrot), Muzeum Archeologiczne NANU w Odessie, Muzeum w Batumi oraz inne. Dorobek obu tych konferencji został opublikowany (por. bibl. poniżej). Pracownicy i doktoranci Zakładu współuczestniczyli również w organizacji wystaw archeologicznych (1999, 2001, 2002, 2006). Konferencji PONTIKA 2008 towarzyszyła wystawa fotografii zatytułowana „Między Olbią a Odessą. Badania archeologiczne greckiej osady w Koszarach nad Morzem Czarnym (1998-2008)”, zaprezentowana Collegium Maius UJ. W roku 2016 z okazji pięciolecia projektu w Pafos zorganizowano konferencję międzynarodową i wystawę fotografii Roberta Słabońskiego pt. W sercu starożytnego miasta.
Od roku 2010 w rękach Zakładu spoczywa wydawanie czasopisma Studies in Ancient Art and Civilization notowanego na liście MNiSW. Obecnie w druku znajduje się numer 20 (za rok 2016).

Ważnym zadaniem Zakładu jest również doprowadzenie do uzyskania właściwych pomieszczeń do przechowywania i eksponowania (przynajmniej częściowego) zbioru zabytków starożytnych będącego w posiadaniu Instytutu oraz publikacja katalogu najważniejszych obiektów z tego zbioru (wspólnie z Zakładem Archeologii Egiptu i Bliskiego Wschodu). Prowadzone w tym zakresie rozmowy z Dyrekcją Muzeum UJ dały pozytywne rezultaty. Zorganizowano czasową wystawę kilkunastu obiektów w Librarii Muzeum, zaś w organizacji jest stała ekspozycja.

Zakład wspiera także działania na rzecz powstania Polskiego Instytutu Archeologicznego w Atenach. Zawiązano w tej sprawie Konsorcjum siedmiu instytucji naukowych, w skład, którego wchodzi Uniwersytet Jagielloński.

Najważniejsze publikacje książkowe Zakładu (od 1998 r.)

•    E. Papuci-Władyka, A. Dobosz (eds.), W sercu starożytnego miasta. Pięć lat badań krakowskich archeologów na agorze w Pafos na Cyprze (2011-2015),  Międzynarodowe sympozjum oraz wystawa fotografii Roberta Słabońskiego, 21-22 stycznia 2016, Instytut Archeologii Uniwersytet Jagielloński  / In the Hearth of the the Ancient city. Five years of Krakow archaeologists' research at the Paphos Agora on Cyprus (2011–2015), / International Symposium and Exhibition of Photographs by Robert Słaboński, 21-22 January 2016, Jagiellonian University  Institute of Archaeology, Kraków 2016.
•    W. Machowski, Śladami Pauzaniasza. Podróż po starożytnej Grecji, Kraków 2013.
•    W. Machowski, Kurhany na nekropolach antycznych miast północnych wybrzeży Morza Czarnego, Kraków 2013.
•    E. Papuci-Władyka, Corpus Vasorum Antiquorum, Poland 11, Cracow 1 (Jagiellonian University Institute of Archaeology 1 and Museum collections), Union Académique Internationale and PAU, Kraków 2012.
•    J. Bodzek, ΤΑ ΣΑΤΡΑΠΙΚΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ. Mennictwo satrapów w okresie panowania Achemenidów (ok. 550-331 a. C.). Kraków 2011.
•    E. Papuci- Władyka, M. Vickers, J. Bodzek, D. Braund (eds), PONTIKA 2008. Recent Research on the Northern and Eastern Black Sea in Ancient Times, International Colloquium at the Institute of Archaeology Jagiellonian University Kraków, 21st -26th April 2008, BAR International Series 2240, Oxford 2011.
•    E. Papuci-Władyka, J. Bodzek (red.) Studies in Ancient Art and Civilization 14-20 (2010-2016).
•    J.A. Ostrowski, E. Papuci-Władyka [współaut.], Studies in Ancient Art and Civilization 12, Kraków 2008.
•    PONTIKA 2006 / ПОНТИКА 2006. Recent Research in Northern Black Sea Coast Greek Colonies/Новейшие исследования греческих колоний Северного Причерноморья, (Proceedings of the International Conference, Krakow, 18th March, 2006), E. Papuci-Władyka (ed.), Kraków 2008, ss. 239, pl. 32.
•    E. Papuci-Władyka, E.F. Redina, W. Machowski, Między Olbią a Odessą. Badania archeologiczne greckiej osady w Koszarach nad Morzem Czarnym / Between Olbia and Odessa, Archaeological Research of the Greek Settlement at Koshary on the Black Sea (1998-2008), Katalog Wystawy Fotografii. Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Collegium Maius, 21 kwiecień - 31 maj 2008, Kraków 2008 (64 ss., 46 il. kol.).
•    J. A. Ostrowski, E. Papuci-Władyka, G. Łaczek [wspołaut.]  Egipt, Grecja, Italia... Zabytki starożytne z dawnej kolekcji Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, praca zbiorowa p. red. J. Śliwy, Kraków 2007 (16 artykułów, łącznie 90 ss.)
•    W. Machowski [współaut.], Tumulusy w Grecji w epoce brązu, [w:] Studia nad epoką brązu i wczesną epoką żelaza. Księga poświęcona Profesorowi Markowi Gedlowi na pięćdziesięciolecie pracy w Uniwersytecie Jagiellońskim, red. J. Chochorowski, Kraków 2007, ss. 403-453.
•    W. Machowski,  Petra, Wrocław-Warszawa-Kraków 2007, ss. 174.
•    J. Bodzek, Sylloge Nummorum Graecorum. Poland. Volume III. The National Museum in Cracow. Part 4. Sarmatia-Bosporus, Kraków 2006 [2007].
•    J.A. Ostrowski, Między Bosforem a Eufratem. Azja Mniejsza od śmierci Aleksandra Wielkiego do najazdu Turków seldżuckich, Wrocław-Warszawa-Kraków 2005, ss. 258.
•    J.A. Ostrowski [współaut.], Sondażnye proučvania v zemličeto na selo Mitino, Obiekt 1. Mestnostta Aydarica, [in:] Rasskopki i proučvania, XXVII, Mieczysław Domaradzki i kollektiv, Materialy za archeologia na Sredna Struma, Academie Bulgare des Sciences, Sofia 2001.
•    STUDIA ARCHAEOLOGICA, Liber Amicorum Ianussio A. Ostrowski ab amicis et discipulis oblatus, red. E. Papuci-Władyka, J. Śliwa, Kraków 2001.
•    E. Papuci-Władyka, Sztuka starożytnej Grecji, Warszawa-Kraków 2001, ss. 500.
•    J.A. Ostrowski [współaut.], Corpus Signorum Imperii Romani, Pologne III/2, Université de Varsovie, Institut d Archéologie, Warszawa 1999, ss. 120.
•    J. A. Ostrowski, Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999, ss. 512.
•    E. Papuci-Władyka, [współaut.] Bibliografia ceramiki hellenistycznej: 1980-1995, Thessaloniki 1998, Cypr (nrr 1347-1405) s. 327-342 (w jęz. nowogreckim).

Ponadto w dorobku pracowników Zakładu od chwili jego powstania jest ponad 250 artykułów w krajowych i zagranicznych specjalistycznych czasopismach i seriach wydawniczych (szczegółowo zob. strony internetowe dotyczące poszczególnych pracowników).