Uwaga absolwenci innych kierunków niż archeologia:  zakres materiału do przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej w ramach rekrutacji  na studia drugiego stopnia odpowiada zakresowi zagadnień do licencjatu z archeologii.

Informacja i zagadnienia do egzaminu na studia uzupełniające z zakresu archeologii dla kandydatów po kulturoznawstwie na rok 2013/2014:

całość w pliku PDF

Metodyka badań archeologicznych

(konwersatorium, I rok/ 2 semestr – 30 godz.)

Konspekt

1. Podstawowe pojęcia i teoretyczne uzasadnienie potrzeby „działania metodycznego":

- empiryczny charakter archeologii jako dyscypliny naukowej o charakterze źródłoznawczym w zestawieniu z jej definicją jako nauki historycznej,

- źródło archeologiczne jako centralny element procesu badawczego w archeologii,

- obiektywny i subiektywny charakter źródła archeologicznego,

- warstwy znaczeniowe źródła archeologicznego,

- kontekst empiryczny (fizykalny) i teoretyczny (symboliczny, funkcjonalny, itp.), źródła archeologicznego,

- teoria powstawania źródła archeologicznego – od procesu społeczno-kulturowego do procesu badawczego (warstwy znaczeniowe – teoretyczne etapy kształtowania się źródła),

- procesy tafonomiczne a potencjał poznawczy źródła.

2. Prospekcja przed wykopaliskowa:

- metody wykrywania stanowisk (tradycyjna, AZP, fotografia lotnicza, metody geofizyczne, rola przypadku w kreowaniu procesu badawczego w archeologii),

- prospekcja „gabinetowa" - merytoryczna (kwerenda archiwalna, biblioteczna, muzealna),

- prospekcja terenowa (wizja lokalna, środowiskowo-przyrodnicza, społeczna, organizacyjna),

- normatywy prawne, etyczne, merytoryczne i finansowe (biznesplan).

3. Strategie wykopaliskowe:

- badania ratownicze,

- badania na wielkich inwestycjach,

- badania sondażowe,

- badania stacjonarne,

- rodzaj stanowiska a formuła strategii wykopaliskowej.

4. Repery i siatki pomiarowe:

- rodzaje siatek,

- techniki tyczenia siatek.

5. Narzędzia pomiarowe w pragmatyce wykopaliskowej.

- podstawy technik geodezyjnych (w tym praktyczna obsługa teodolitu tachymetrycznego i niwelatora),

- tyczenie ciągów i niwelacja.

6. Techniki wykopaliskowe:

- techniki eksploracji mechanicznej (maszynowej),

- techniki arbitralne,

- techniki stratygraficzne (plastyczne).

7. Rodzaje i typy stanowisk a techniki wykopaliskowe:

- kontekst teoretyczny,

- kontekst empiryczny.

8. Techniki (sposoby) eksploracji a rodzaje i typy obiektów nieruchomych.

9. Zasady wyznaczania cięć arbitralnych (profili).

10. Zasady wydzielania warstw i identyfikacji styków międzywarstwowych.

11. Trwałe elementy struktury stratygraficznej stanowisk (architektura drewniana, kamienno-ceglana).

12.  Techniki frakcjonowania zawartości warstw.

13.  Techniki lokalizowania i ewidencjonowania warstw, obiektów oraz znalezisk ruchomych:

- macierz Harrisa,

- planigrafia znalezisk.

14. Techniki dokumentowania wykopalisk:

- techniki rysunkowe (kolor, kontur, symbol, itp.),

- techniki fotograficzne i filmowe,

- techniki opisowe (dzienniki prac i dzienniki obserwacji),

15. Ewidencjonowanie obiektów ruchomych:

- metrykowanie,

- karty warstw i obiektów,

- inwentarz polowy (spis z natury, księga wpływu),

- karta przygotowawcza inwentarza muzealnego.

16. Muzealizacja znalezisk (zabytków) archeologicznych.

17. Opracowanie merytoryczne wykopalisk (raport, publikacja).

literatura

E.C. Harris, Zasady stratygrafii archeologicznej, Warszawa 1992.

2. P. Urbańczyk, Stratygrafia archeologiczna w świetle poglądów E.C. Harrisa, Przegląd Archeologiczny, 34/1987, s. 253-276.

3. Renfrew C., Bahn P., Archeologia. Teorie. Metody. Praktyka. Warszawa 2002.

P. Barker, Techniki wykopalisk archeologicznych, Warszawa 1994.

4.   P.Urbańczyk, O możliwościach poznawczych archeologii, Przegląd  Archeologiczny, 29/1981, s. 5-52.

5.    D. Ławecka, Wstęp do archeologii, Warszawa 2000.

6.    (red. D. Jaskanis) Archeologiczne Zdjęcia Polski – metoda i doświadczenia. Próba oceny. Warszawa 1996.

7.    (red. Z. Kobyliński) Ewidencja, eksploracja i dokumentacja w praktyce konserwatorstwa archeologicznego, Warszawa 1998.

8.    (red. Z. Bukowski) Zeszyty Ośrodka Ratowniczych Badań Archeologicznych. Seria A: Metodyka i zagadnienia prawne, Warszawa 1996.

9.    W. Rączkowski, Archeologia lotnicza – metoda wobec teorii, Poznań 2002.

10.  (red. W. Śmigielski) Nauki przyrodnicze i fotografia lotnicza w archeologii, Poznań 1998.

11.   D.N. Riley, Air photography and archaeology, London 1987.

12.   N.A. Tchmykhov, Ju.A. Shilov, P.L. Kornienko, Metodicheskie rekomendacii po issledovaniju kurgannykh pamjatnikov, Kiev 1986.