Badania archeologiczne na stanowisku w Tell Erani w Izraelu to kluczowe przedsięwzięcie w ramach projektu Trade routes of the Near East (TRoNE) realizowanego przez pracowników Instytutu Archeologii UJ w Krakowie. Naukowcy podsumowali pierwszy sezon prac, który odbył się w sierpniu 2013 roku. To jedyny projekt wykopaliskowy realizowany obecnie przez Polaków w Izraelu co więcej prowadzony jest na jednym z najważniejszych stanowisk prehistorycznych w tym kraju.

„Naszym celem jest ustalenie przebiegu szlaków handlowych łączących Egipt z Bliskim Wschodem w okresie wczesnego brązu I, czyli w IV tysiącleciu p.n.e." – wyjaśnia PAP dr Joanna Dębowska-Ludwin, koordynatorka przedsięwzięcia.
Jednym z głównych elementów projektu są wykopaliska na stanowisku Tell Erani w okolicach Aszkelonu w Izraelu. Miejsce uważane jest przez specjalistów za klucz do rozwiązania kwestii dotyczących tzw. wczesnej kolonizacji egipskiej w Lewancie. Do tej pory nie doczekało się kompleksowych badań. Ponad 5000 lat temu rodzące się państwo Egipskie zainteresowane było pozyskaniem surowców jakie nie występują nad Nilem. Była to głównie miedź z kopalń położonych nieopodal Petry w Jordanii oraz na Synaju. Innym dobrem jaki importowano było wino, którego w owym czasie w Egipcie nie produkowano. Aby zapewnić sobie ciągłość dostaw Egipcjanie rozbudowali na terenach dzisiejszego południowego Izraela oraz Strefy Gazy sieć faktorii handlowych. W śród badaczy nie ma jednak zgodności co do charakteru tego osadnictwa. „Nie wiemy czy były to stale zamieszkałe osady egipskie co potwierdzało by tezę o częściowej kolonizacji tego rejonu przez Egipcjan czy też były to bardziej przedstawicielstwa handlowe do których raz na jakiś czas docierały karawany prowadzone nadmorskim szlakiem przez Synaj z Egiptu. Do tej pory ten fenomen obserwowaliśmy z drugiej strony szlaku, prowadząc badania w Tell el-Farkha w Delcie Nilu, gdzie odkryliśmy liczne importy z Palestyny. Teraz jako jedyna misja na świecie mamy możliwość skonfrontowania naszej wiedzy z Egiptu z nowymi danymi pozyskiwanymi podczas prac Izraelu, co powinno spowodować, iż proponowany przez nas obraz wzajemnych relacji będzie pełniejszy i prawdziwszy" dodaje Marcin Czarnowicz, jeden z archeologów zaangażowanych w projekt.
To nie pierwsze badania w Tell Erani, ale stanowisko nie zostało rozpoznane na szeroką skalę i naukowcy dotychczas nie otrzymali wszystkich odpowiedzi. „Jednym z sukcesów tego sezonu jest potwierdzenie obecności muru miejskiego, wzniesionego z cegły mułowej i określenie jego grubości na 7m. Czekamy na szczegółowe określenie daty jego powstania. Niewątpliwie jednak widoczne są podobieństwa w strukturze muru do ceglanej architektury egipskiej w porównywalnym okresie" – przekonują dr Dębowska-Ludwin.
W drugim rejonie badań polskim archeologom udało się potwierdzić obecność egipską pod koniec IV tysiąclecia p.n.e., co potwierdza wcześniejsze znaleziska oryginalnej ceramiki egipskiej ze stanowiska.
„Znaleźliśmy piece o typowej egipskiej konstrukcji i duże ilości fragmentów form do wypieku egipskiego chleba. Oznacza to, że, przynajmniej chwilowo, zamieszkiwali badane przez nas osiedle ówcześni Egipcjanie - do tej pory była to jedna ze spornych kwestii" – dodaje archeolog. Co więcej, już pierwszy sezon naszych prac pokazał iż możemy odrzucić pogląd mówiący iż 5000lat temu Erani zostało zdobyte przez wojska egipskie króla Narmera. „Do takiego wniosku doszli Izraelscy badacze prowadzący prace w tym rejonie w latach `50, jednak podczas naszych badań nie natrafiliśmy na żadne ślady zniszczeń które mógł wywołać taki najazd" przekonują krakowscy badacze.

Przedsięwzięcie jest finansowane z grantu Narodowego Centrum Nauki. W zespole polskich badaczy znajdują się również Agnieszka Ochał-Czarnowicz i Karolina Rosińską-Balik – wszyscy są doktorantami w Zakładzie Archeologii Egiptu i Bliskiego Wschodu Instytutu Archeologii UJ oraz liczna grupa studentów Instytutu Archeologii UJ. Ich udział nie byłby możliwy bez wsparcia udzielonego przez firmę ZALANDO. Wykopaliska realizowane są we współpracy z Uniwersytetem Ben Guriona w Ber Szewie. Kolejny sezon prac odbędzie się na jesieni br.

Na podstawie informacji PAP z dnia 25.02
http://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,399223,krakowscy-badacze-tropia-szlaki-handlowe-sprzed-5-tys-lat-na-bliskim-wschodzie.html